KITAB PENAWAR BAGI HATI FASAL YANG PERTAMA : PADA MENYATAKAN [TENTANG NIKMATNYA] MATA

OLEH : ASY SYEIKH ABDUL QODIR BIN ABDUL MUTTOLIB  AL INDONISI AL MANDILI (ULAMA DAN GURU MASJIDIL HARAM MEKAH)

FAEDAH PENGLIHATAN YANG BERKAITAN DENGAN DUNIA DAN AKHIRAT

Ketahui[lah] oleh mu [wahai saudara-saudara ku sekelian] bahawasanya mata engkau itu [yang telah] menjadikan [akan] dia oleh Allah Taala bagi [kegunaan] engkau [sehari-hari adalah] kerana [ianya mempunyai] beberapa faedah yang [boleh kita] bangsa[kan] [kepada] akhirat dan [beberapa faedah bagi kegunaan engkau yang boleh kita] bangsa[kan kepada] dunia.

FAEDAH MATA YANG DIBANGSAKAN KEPADA AKHIRAT

Maka [se]setengah daripada segala faedah[-faedah]nya yang [di]bangsa[kan kepada] akhirat [itu ialah engkau menggunakan mata engkau itu untuk] memandang kepada [kehebatan Allah Taala dalam menciptakan] langit dan matahari dan bulan dan bintang dan lainnya.

Supaya [dengan menggunakan pandangan mata kasar engkau itu dan pandangan mata halus engkau itu dapatlah] berdalil [oleh] engkau dengan dia atas ada[nya] Allah Taala.

Dan [dapatlah berdalil di] atas keesaan Nya dan [di] atas [ke]kuasaan Nya [atas sekelian makhluk Nya].

Dan [se]setengah daripada[ faedah]nya [yang dibangsakan kepada akhirat ialah engkau dapat] melihat akan [Al] Quran dan [engkau dapat] melihat akan jalan [untuk engkau menuju] kepada masjid dan [engkau dapat melihat akan jalan untuk menuju] kepada tempat [untuk engkau] menuntut ilmu[-ilmu agama].

FAEDAH MATA YANG DIBANGSAKAN KEPADA DUNIA

Dan [se]setengah daripada faedahnya yang [di]bangsa[kan kepada] dunia [ialah engkau dapat] melihat [kepada] perusahaan engkau.

Dan [dapat] melepaskan engkau daripada segala yang menyakiti [engkau] seperti [tersilap langkah lalu] jatuh [ke bawah] dan [seperti tersilap langkah lalu] berlaga [dengan sesuatu].

BERSYUKUR DENGAN NIKMAT PENGLIHATAN

Dan bermula [cara untuk] mensyukurkan [akan nikmat anugerah] mata itu [ialah dengan cara] memelihara[nya dan menjaganya] daripada[ fitnah mata]nya tiap-tiap [kali matanya hendak] melihat [kepada] yang haram.

Seperti [matanya hendak] melihat [kepada] perempuan yang lain daripada isterinya dan [memelihara matanya daripada hendak melihat kepada yang lain daripada] sahayanya dan mahramnya.

Dan [di antara makna mensyukuri nikmat anugerah matanya ialah dengan memelihara matanya daripada yang haram] seperti melihat akan muda belia dan seperti melihat akan aurat laki-laki.

Maka lazimkan[lah dan bersentiasalah] oleh mu akan memelihara mata engkau [itu daripada melihat yang haram sebagaimana yang disebutkan larangannya itu].

Kerana [berpandukan kepada] firman Allah Taala,ertinya, “bersabda[lah] oleh mu [wa]hai Rasulullah bagi sekelian [orang-orang] yang beriman, [maka] pejamkan[lah] oleh kamu akan mata kamu daripada [melihat] barang yang tiada harus bagi kamu melihatnya nescaya memejam oleh mereka itu akan segala mata mereka itu dan suruh[lah] oleh mu akan mereka itu dengan memelihara faraj mereka itu nescaya memelihara mereka itu akan [segala] faraj mereka itu daripada barang yang haram dikerjakan [akan] dia dan yang demikian ([kelakuan] memelihara[kan]) itu lebih baik bagi mereka itu [dan] bahawasanya Allah Taala sangat mengetahui akan batin [apa sahaja] yang mengerjakan kamu akan dia semacam [pengetahuan Allah Taala] dengan zahirnya maka membalas Ia akan mereka itu atasnya”.[Surah An Nur Ayat 30]

[Yang] ada pada ayat ini [ialah] mengajar[kan kita semua supaya ber]kelakuan yang baik dan memberitahu [akan mereka apakah perkara yang patut mereka lakukan] dan menakutkan [mereka daripada melakukan perkara yang tidak patut mereka lakukan].

Maka adapun [makna] mengajar adab [di dalam ayat di atas] maka firman Nya,

 [ertinya,] “bersabda[lah] oleh kamu [wahai Muhammad sollallahu alaihi wasallam] bagi sekelian [orang-orang] yang beriman nescaya memejamkan mereka itu akan segala mata mereka itu”.

[iaitu memelihara mata mereka] daripada [segala] barang yang tiada halal memandang kepadanya.

Dan dengan ini perkataan[lah maka] menyuruh Allah Taala akan hamba Nya dengan berkelakuan yang baik iaitu memelihara[kan] matanya daripada melihat yang haram dan memelihara[kan] kemaluannya daripada yang tiada halal dikerjakan dengan dia.

Maka wajib atas sekelian hamba [Nya] menjunjung perintah tuhannya dan jika [dia] tiada [menjunjungnya] nescaya adalah ia jahat perangai[nya] dan patut[lah] ia dimurkai [oleh tuhannya] dan diseksa [akannya].

Dan adapun [Allah Taala] memberitahu [tentang kesan berkelakuan baik itu] maka firman Nya,  [ertinya,] “bermula [yang] demikian [itu iaitu] memejamkan mata dan memelihara[kan] faraj itu [kesannya] lebih membersihkan [jiwa] dan lebih menambahkan [kesucian] bagi mereka itu”.

[Bahawa] memberitahu Allah Taala dengan ini perkataan [di] atas bahawasanya memejamkan mata dan memelihara[kan] faraj itu keduanya [adalah menjadi] sebab bagi [keupayaan seseorang hamba] membersihkan hati[nya] daripada segala dosa dan sebab bagi mem[per]banyakkan [lagi] pekerjaan kebajikan[nya].

Dan adapun [makna yang] menakutkan [daripada melakukan perkara yang diharamkan itu maka terdapat di dalam] firman Nya [iaitu],[[ertinya,] “bahawasanya Allah Taala sangat mengetahui akan [yang] batin barang [apa sekalipun] yang mengerjakan kamu akan dia [sama] seperti mengetahui Ia akan zahirnya” maka [kesannya ialah] selagi membalas Ia akan dia.

Jika ada ia [melakukan perkara-perkara] yang baik [maka] nescaya membalas Ia [akan dia] dengan pahala dan kesenangan dan syurga.

Dan [adapun] jika ada ia [melakukan perkara-perkara yang berbentuk] kejahatan maka [sudah tentu akan] membalas Ia dengan [azab] seksa dan api neraka [wal’iyazubillah].

Dan firman Nya Allah Taala, ertinya, “mengetahui oleh Allah Taala akan khianat segala mata iaitu [perbuatan] mencuri oleh mata itu akan memandang kepada yang diharamkan dan mengetahui Ia akan barang yang menyembunyi oleh segala hati daripada [ber]cita-cita [hendak] mengerjakan kejahatan dan [ber]cita-cita [untuk] mengerjakan kebajikan”.[Surah Ghafir Ayat 19]

Hadith 2. Dan [dari Ali Ibnu Abu Tolib bahawa] sabda Nabi [Muhammad] sollallahu alaihi wasallam,ertinya, “bahawasanya [haram] memandang kepada tempat yang elok daripada tubuh perempuan itu [perumpamaannya samalah] seperti [kesan] anak panah yang beracun [menusuk masuk racunnya ke dalam tubuh] daripada segala anak panah iblis (pada sangat segera membinasakan) maka barangsiapa meninggal[kan] dia kerana takut[kan azab] Allah Taala [maka] nescaya memperasakan dia oleh Allah Taala akan kesedapan amal ibadah yang menyukakan ia akan dia”.

Menceritakan akan ini hadith oleh Al Hakim daripada Huzaifah [Ibnu Husail] radhiyallahu anhu dan menghukumkan ia akan sanadnya dengan soheh.

Hadith 3. Dan [dari Abu Hurairah radhiyallahu anhu bahawa] sabda Nabi [Muhammad] sollallahu alaihi wasallam,ertinya, “ada bagi tiap-tiap manusia itu bahagiannya daripada zina [yang ingin dia lakukan], maka dua mata itu [dikira] berzina keduanya dan zina keduanya [itu ialah kerana] memandang [dia] kepada barang yang tiada harus dipandang [kepadanya] dan kedua tangan itu [dikira] berzina keduanya dan zina keduanya [itu ialah kerana] menampar [dia] akan yang dilarang menamparnya dan kedua kaki [itu dikira] berzina keduanya dan zina keduanya [itu ialah kerana] berjalan [dia] kepada tempat yang haram [dia] berjalan kepadanya dan bermula mulut itu [dikira] berzina ia dan zinanya [itu ialah kerana] mengkucup [dia] akan yang tiada halal dikucup[nya] dan bermula hati itu berkehendak ia [kepada melakukan zina] dan mencita-cita[kan] ia dan membenarkan akan yang demikian itu oleh faraj (dengan bahawa mengerjakan ia akan zina itu) atau mendustakan ia akan dia (dengan bahawa tertegah ia daripada[ melakukan]nya)”.

Menceritakan akan ini hadith oleh [Al Bukhari hadith no 6243,] Muslim [hadith no 6753, Ahmad hadith no 8321] dan Al Baihaqi daripada Abu Hurairah radhiyallahu anhu.

Dan ada pada hadith ini [yang] menunjukkan atas [makna] bahawasanya asal bagi [berlakunya] zina faraj itu [terlebih dahulu dilakukan oleh] dua mata.

Dan hendaklah menilik engkau [dengan bersungguh-sungguh] kepada segala anggota engkau dengan apa[kah] pekerjaan yang patut ia [lakukan serta apakah pekerjaan yang tidak patut dia lakukan] dan akan apa[kah] pekerjaan yang dinanti-nanti[kan balasan] baginya.

Maka [hendaklah] memelihara engkau akan segala anggota engkau itu sebagai pelihara[an] yang [se]patut padanya dengan pekerjaan yang dinanti[-nantikan balasan] baginya itu.

Maka jika pekerjaan itu sangat besar [balasannya] nescaya [hendaklah] engkau pelihara anggota [engkau] itu dengan pelihara yang bersangatan [juga].

Maka [ingatlah wahai orang-orang yang beriman bahawa] bermula [kelebihan] kaki itu [pada hari akhirat nanti] adalah dinanti-nanti[kan] akan berjalan[-jalan] di dalam kebun[-kebun] syurga dan mahligai[-mahligai]nya.

Dan adapun [kelebihan] tangan itu [pula] maka dinanti-nanti[kan] baginya [untuk] mencapai buah-buahan syurga dan minuman[-minuman]nya.

Seperti itulah [juga] segala anggota[-anggota]  yang lain.

Maka mata [contohnya] hanyasanya ia kerana [hendak] memandang kepada zat Allah Taala di dalam syurga dengan tiada menyerupai kelakuan melihat [kepada segala] yang baharu.

[Sebagaimana firman Allah Taala dalam Surah Al Qiyamah Ayat 22-23,

yang bermaksud, “Pada hari akhirat itu, muka-muka dan wajah-wajah orang-orang yang beriman berseri-seri. (22) Kepada Tuhannyalah mereka melihat (23)”.]

Dan tiada ada [nikmat] di dalam [mana-mana] negeri [di] dunia [ini] dan tiada ada [nikmat] di [dalam mana-mana] negeri [di] akhirat [nanti yang mana] nikmat[nya] yang lebih [ter]besar daripada nikmat melihat [zat] tuhan itu.

Maka patut sangat[lah] bagi mata yang dinanti[-nanti]kan baginya [untuk menikmati] akan sebesar-besar nikmat [iaitu dapat melihat tuhan itu] bahawa dipelihara akan dia dengan sehingga-hingga pe[me]lihara[an] dan dimuliakan [akan] dia [dengan] sehabis-habis [pe]mulia[an].

Dan bahawa tiada dikotorkan [akan] dia dengan memandang akan yang haram.

KITAB AJARAN KAUM SUFI AL-KALABADZI : AJARAN 40.AJARAN KAUM SUFI MENGENAI KETAKUTAN (KHAUF)

Kitab Al-Ta-aruf li-Madzhabi Ahl Al-Tashawwuf

Karya  Ibn Abi Ishaq Muhammad ibn Ibrahim ibn Ya’qub Al-Bukhari AL-KALABADZI

Abu Amr al-Damisyqi berkata : “Orang yang takut itu adalah yang meresa lebih takut kepada dirinya sendiri daripada kepada musuh.”

Ahmad ibn al-Sayyid Hamdawaih berkata: “Orang yang takut itu dibuat takut oleh hal-hal yang menyebabkan (yang lain) merasa takut.”

Abu Abdillah ibn al-Jalla berkata : “Orang yang takut adalah yang ditetntramkan dari hal-hal yang menyebabkan rasa takut.”

Ibn Khubaiq berkata : “Orang yang takut itu diliputi keadaan-keadaan tiap-tiap sat mistis. Pada suatu waktu dia dibaut takut oelh hal-hal yang menyebabkan  rasa takut, dan pada waktu yang lain hatinya ditenteramkan.” Orang yang takut akan hal-hal yang menyebabkan rasa takut adalah orang yang dikuasai oleh rasa takut sampai sedemikian rupa, sehingga dia sepenuhnya menjadi rasa takut, dan segala sesuatu menjadi takut kepadanya. Maka dikatakan bahwa, “Siapa pun yang merasa takut kepda Tuhan, akan ditakuti oleh segala sesuatu.” Orang yang ditenteramkan hatinya dari hal-hal yang membuat rasa takut itu sifatnya adalah sedemikian rupa, sehingga ketika hal-hal itu berupaya mengganggu zikirnya, maka mereka tidak bisa mempengaruhinya, sebab rasa takutnya kepada Tuhan membuatnya tidak menyadari adanya segala sesuatu, maka segala sesuatu itu pun tidak akan menyadari adanya dia.

Puisi berikut akan memberi penjelasan akan hal ini :

Dia yang dibakar api, adalha dia yang melihat api;

Tapi dia yang menjadi api --- bagaimana bisa terbakar..?

Ruwain berkata : “Orang yang takut adalah dia yang tidak merasa takut kepada apa pun selain Tuhan.” Yang dimaksudkannya adalah bahwa dia takut kepada Tuhan, bukan demi dirinya sendiri, melainkan akrena rasa takzimnya kepada Tuhan. Rasa takut hanya demi dirinya sendiri adalah rasa takut kepada rasa itu sendiri.

Sahl berkata : “Rasa takut (Khauf) itu laki-laki, pengharapan (raja’) itu perempuan.” Yang dimaksudkannya adalah, bahwa dari yang dua itu lahirlah hakikat iman.

Dia juga berkata : “Jika seseorang merasa takut kepada yang selain Tuhan, sedang dia meletakkan harapannya kepada Tuhan, maka Tuhan memberinya rasa aman dari ketakutan itu dan dia pun diselubungi.”

KITAB AJARAN KAUM SUFI AL-KALABADZI : AJARAN 39.AJARAN KAUM SUFI MENGENAI KERENDAHAN HATI (TAWADHU)

Kitab Al-Ta-aruf li-Madzhabi Ahl Al-Tashawwuf

Karya  Ibn Abi Ishaq Muhammad ibn Ibrahim ibn Ya’qub Al-Bukhari AL-KALABADZI

Al-Junaid ditanya mengenai kerendahan hati dan dia berkata : “Itu adalah merendahkan sayap dan mengerutkan pinggang.”

Ruwain berkata : “Kerendahan hati adalah hati yang merendahkan diri di hadapan Tuhan, yang megetahui yang gaib.”

Sahl berkata : Penyempurnaan zikir kepada Tuhan adalah perenungan, dan penyempurnaan kerendahan hati dalam perasaan senang bersama Tuhan.”

Yang lain berkata : “Kerendahan hati adalah menerima kebenaran dari Kebenaran dan demi Kebenaran.

Yang lain berkata : Kerendahan hati adalah berbesar hati pada masa-masa sulit, teguh dalam kepasrahan, dan menanggung beban dari orang-orang beragama

KITAB AJARAN KAUM SUFI AL-KALABADZI : AJARAN 38.AJARAN KAUM SUFI MENGENAI KEFAKIRAN

Kitab Al-Ta-aruf li-Madzhabi Ahl Al-Tashawwuf

Karya  Ibn Abi Ishaq Muhammad ibn Ibrahim ibn Ya’qub Al-Bukhari AL-KALABADZI

Abu Muhammad al-Jurairi berkata : “Kefakiran berarti bahwa orang tidak boleh mencari yang tidak maujud, sampai rang itu gagal menemukan hal yang maujud.”

Maksudnya adalah, bahwa orang tidak boleh mencari mata pencaharian, kecuali jika orang itu khawatir tidak mampu melaksanakan tugas keagamaan, karenanya Ibn al-Jalla berkata : “Kefakiran adalah, bahwa tidak ada sesuatu, itu tidak boleh menjadi milikmu.” Perkataan itu mengandung arti sama dengan firman Tuhan : “Sedang mereka lebih mengutamakan kepentingan orang lain, ketimbang kepentingan mereka sendiri, sekalipun mereka dalam kesusahan (pua).

 Abu Muhammad Ruwai, ibn Muhammad, berkata : “Kefakiran itu berati ketidak maujudan semua maujud, dan pemasrahan semua benda yang tidak ada lagi.”

Al-Kattani berkata : “Kalau seseorang benar-benar membutuhkan Tuhan, berati dia benar-benar kaya karena dia bersama Tuhan; tak satu pun dari dua keadaan itu sempurna oleh ketiadaan salah satunya.”

Al-Nuri berkta : “Fakir adalah orang yang harus bungkam ketika dia tidak memiliki sesuatu, dan bermurah hati serta tidak hanya memikirkan dirinya sendiri kalua dia memiliki sesuatu.”

Salah seorang dari tokoh-tokoh besar Sufi berkata : “ Orang yang fakir dilarang berleha-leha, dan juga dilarang meminta. Maka Nabi berkata : “ “Jika dia telah memohon kepada Tuhan, maka Tuha pasti telah memenuhinya.” Hal ini menandakan bahwa dia tidak akan memohon sebegitu rupa”

Al-Darraj berkata : “Aku mengamati lengan baju tuanku, mencari-cari kotak celak, dan di dlamnya kutemukan sepotong perak. Aku terperanjat dan waktu beliau datang aku mendekatinya dan berkata : “Lihat, saya menemukan sepotong (perak) di lengan baju tuan!’ Beliau menyahut : “Aku telah melihatnya. Kembalikanlah.” Lalu beliau berkata : “Ambillah, dan belilah sesuatu dengannya.” Aku bertanya : “ Apakah gunanya potongan ini, dalam padangan hukum-Nya yang tuan puja? Beliau menjawab : “Tuhan tidak memberikan kepdaku yang kuning dan yang putih di dunia ini, kecuali ini; dan aku bermaksud untuk membuat pernyataan bahwa benda itu harus dibungkus dalam alas tilamku, sehingga aku dapat mengembalikannya kepada Tuhan.”

Saya mendengar Abul-Qasim al baghdadi menuturkan anekdor berikut ini, yang didengarnya dari Al-Dauri : “Pada malam perayaan, kami ada bersama Abul-Husain al Nuri, di Masjid Syunizi. Seorang laki-laki mendatangi kami da berkata kepada al-Nuri, “Tuan, besok akan ada perayaan. Apa yang akan tuan kenakan?

Al Nuri mulai menyitir puisi ini :

“Esok akan ada perayaan!, seru mereka,

“Pakaian apa yang tuan kenakan?’ Dan ku menyahut :

“Pakaian pemberian-Nya, yang telah menuangkan

penuh-penuh unemelaratan..

Dan kesabran adalah bajuku, dan mereka menutup

Sebuah hati yang pada setiap pesta menampak Pecintanya..

Adakah pakaian yang lebih indah untuk  menjelang Sang Karib..

Atau mengunjungi Dia, kecuali yang telah dipinjamkan oleh-Nya?

Kala engkau, Pengahrapanku, tiada dekat..

Setiap saat adalah kedukaan dan ketakuran;

Tapi sementara aku bida memandang dan mendengar engkau..

Seluruh hartaku, dan hidup itulah perayaan!!!”

Salah seorang tokoh Sufi ditanya : “Apa yang  telah mencegah orang kaya itu dari menyerahkan kelebihan harta mereka kepaa kelompok ini?” Dia menjawab : “Tiga hal. Yang pertama adalah, bahwa yang mereka miliki itu tidak baik; nah, orang-orang Sufi itu adalah pilihan Tuhan; dan apa yng telah dipilih untuk  hamba-hamba Tuhan adalah yang diterima (oleh Tuhan), sedang Tuhan hanya menerima yang baik saja. Yang ke dua adalah bahwa orang-orang  Sufi itu pantas menerima (karunia Tuhan), dan karenanengapa engkau tidak meminta kepada orang-orang  agar mereka memberimu makanan? Dia menyahut : “Aku takut meminta kepada mereka, kalau-kalau mereka menolak diriku dan menjadi binasa karenanya. Aku telah mendengar nabi berkata  : “Jika permintaan itu tulus, yang menolak dirinya akan binasa.”